Przez proces inwestycyjny

należy rozumieć całokształt działań mających na celu realizację inwestycji, czyli nakładu gospodarczego, którego celem jest powiększenie już istniejących lub stworzenie nowych środków trwałych. Jednym ze składników procesu inwestycyjnego jest proces budowlany. Jeśli inwestycja wymaga wykonania robót budowlanych, to wtedy można mówić o procesie inwestycyjno-budowlanym. Jest on całokształtem działalności związanej z podjęciem decyzji, przygotowaniem, realizacją, rozruchem, oddaniem do eksploatacji i osiągnięciem założonych efektów określonego przedsięwzięcia.

W procesie inwestycyjno-budowlanym są dwie podstawowe fazy: przedinwestycyjna i realizacyjna. W fazie przedinwestycyjnej należy wstępnie opracować projekt inwestycji, złożyć wniosek do urzędu gminy o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz trzeba otrzymać pozwolenie na budowę. Faza realizacyjna obejmuje m.in. opracowanie projektu budowlanego, uzyskanie niezbędnych pozwoleń na budowę, odbiorów, wybór wykonawców robót budowlanych i dostawców oraz wszelkie roboty, dostawy, urządzenia i wyposażenie niezbędne do rozpoczęcia przedsięwzięcia.
Głównymi uczestnikami procesu inwestycyjno-budowlanego są: inwestor, projektant, wykonawca, dostawca oraz instytucje finansowe. Uzupełniającymi organami są: państwowy nadzór architektoniczno-budowlany, ochrona środowiska, dozór techniczny czy ochrona pracy i przeciwpożarowa. Za przebieg procesu budowlanego odpowiedzialni są: inspektor nadzoru budowlanego, kierownik budowy oraz projektant.

Zamówienia, które są ze środków publicznych, np. budowa dróg gminnych lub powiatowych, remont lub modernizacja istniejących zabudowań, muszą przejść przez system przetargowy. Można wyróżnić trzy rodzaje przetargów: nieograniczony, który nie limituje liczbę oferentów; ograniczony, dotyczy tylko zaproszonych oferentów oraz dwustopniowy, czyli w pierwszym etapie eliminuje się oferentów, a w drugim przeprowadza się konkurs prowadzący do ostatecznego wyboru. Wybór formy przetargu zależy od wielkości i złożoności przedsięwzięcia, kosztu inwestycji, systemu organizacji procesu oraz od przygotowania i zaangażowania Inwestora.
Omawiany proces może być stosunkowo długi, w zależności od skomplikowania czy wielkości inwestycji. Angażuje on wiele osób różnych instytucji, które są ze sobą powiązane i dzięki temu odnosi się sukces w dalszym etapie realizacji. Po ukończeniu wszystkich procedur związanych z inwestycją można rozpocząć budowę z zgodnie z obowiązującym prawem budowlanym.